Το τέλος του Κ.Π.Καβάφη (29 Απριλίου 1933)

[…] Τις τελευταίες στιγμές του Καβάφη περιγράφει και ο Γ. Α. Παπουτσάκης, σε επιστολή του προς τον Γ. Βρισιμιτζάκη στις 15 Μαϊου 1933: «Πέθανε στο Ελληνικό Νοσοκομείο, όπως σας έγραψα και πιο πάνω στας 2 και 5. Οι τελευταίες του ώρες ήταν πολύ ήσυχες. Εγώ ήμουν στο Νοσοκομείο όταν εξεψύχησεν-ήμουν εκεί από τας 7 το απόγευμα της Παρασκευής μέχρι τας 4 του Σαββάτου το πρωί. Από το πρωί της Παρασκευής (μάλλον από το μεσημέρι) έχασε τας αισθήσεις του, αλλά μέχρι της τελευταίας του στιγμής σχεδόν είχε πού και πού στιγμές πολύ lucides. Το βράδυ, περί τα 9 σκεφθήκαμε να φέρωμε ιερέα να τον κοινωνήση, αλλά εφοβούμεθα για την εντύπωσι που θα του έκαμνε. Επιτέλους, η Κα Σεγκοπούλου, όταν ήλθεν ο ιερεύς, τον πλησιάζει και του λέγει: «Ήλθεν ο ιερεύς να σας κοινωνήση. Θέλετε;» Εκείνος που μέχρι της στιγμής εκείνης, καθισμένος στην πολυθρόνα του, μόλις μπορούσε μνα σαλέψη τα χέρια του, έγνεψε μ’ ευχαρίστησι καταφατικά. Ο ιερεύς του έψαλε τα σχετικά και ακολούθως του έδωσε θεία μετάδοσι. Τότε ο Καβάφης εσήκωσε τα χέρια του ψηλά όσο μπορούσε ικανοποιημένος. Δεν ξέρω αν ήταν σημείο αγαλλιάσεως ή αν εζητούσε συγχώρησι από τον Θεόν που επίστευε. Σας περιγράφω εν ολίγοις τη σκηνή, γιατί είνε χαρακτηριστική. Φαντάζομαι ότι θα πέθανε αισθανόμενος τον εαυτό του ευτυχσμένο, σαν τον Κυρ-Μανουήλ τον βασιλέα, ντυμένος μες στην πίστι του σεμνότατα. Στο κρεββάτι δεν ήθελε να πλασιάσει παρά λίγες ώρες πριν ξεψυχήσει. Ήτανε θάνατος αξιοπρεπούς ανθρώπου, αληθινά αξιοπρεπούς.» […]

«Ποιητή, με λύπη σ’ αποχαιρετά η πατρίδα και η Αλεξάνδρεια που σε χάνει.»
Σύμφωνα με μεταγενέστερη αφήγηση αυτόπτη, «έκανε ζέστη τη μέρα εκείνη και ο κόσμος λίγος στην κηδεία-ο ποιητής οδηγήθηκε στο νεκροταφείο με την απλότητα και τον λακωνισμό που άφησαν τ’ αχνάρια τους και πάνω στη ζωή του.»
Στο ελληνικό κοιμητήριο του Σιάτμπι, όπου θάφτηκε, το ίδιο απόγευμα στον οικογενειακό τάφο των Καβάφηδων, αποχαιρέτησε τον ποιητή, εκ μέρους των ελλήνων διανοουμένων (που είχαν καλύψει το φέρετρό του με στεφάνι δάφνης), ο Απόστολος Λεοντής.
Στην πλάκα του τάφου του γράφτηκε, όπως είχε γραφτεί και στο τελευταίο του διαβατήριο, η μοναδική ιδιότητα με την οποία θα τον θυμάται ολόκληρη η ανθρωπότητα:

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Π. ΚΑΒΑΦΗΣ
ΠΟΙΗΤΗΣ
ΘΑΝΩΝ ΕΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΤΗΝ 29ΗΝ
ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1933

«Στις 29 Απριλίου 1933 (ημέρα των γενεθλίων του) ο κύριος Κωστής Πέτρου Φωτιάδης Καβάφης, χάρη σε μια εκπληκτική συνέπεια της Μοίρας απέναντι στον ακριβέστερο εξόριστο άρχοντα του ελληνικού λόγου, έκλεισε στη γενέτειρά του τον εβδομηντάχρονο κύκλο της επίγειας ζωής του, και πέρασε στον κύκλο της αιωνιότητας: έγινε, οριστικά, ο Καβάφης.»

Πηγή: Δ. Δασκαλόπουλος-Μ. Στασινοπούλου, Ο βίος και το έργο του Κ.Π.Καβάφη, εκδ. Μεταίχμιο